Vi khuẩn Hp kháng thuốc, tình trạng đáng báo động tại Việt Nam

Vi khuẩn Hp gây bệnh dạ dày nếu không được tiệt trừ triệt để bằng kháng sinh sẽ gây ra tình trạng viêm loét dạ dày tá tràng cùng các biến chứng xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày tái đi tái lại. Ung thư dạ dày cũng sẽ gia tăng cùng với sự tồn tại dai dẳng của vi khuẩn Hp. Chính vì vậy, tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn Hp đang gia tăng tại Việt Nam thực sự là một vấn đề y tế nghiêm trọng, đáng báo động.

Những con số đáng báo động

Cách đây khoảng 10 năm, việc điều trị vi khuẩn Hp khá dễ dàng với phác đồ điều trị Hp gồm 2 loại kháng sinh và 1 thuốc ức chế acid dạ dày. Tỷ lệ tiệt trừ có thể lên tới trên 95%, trong khi tỷ lệ tiệt trừ thành công Hp đạt 90% đã được coi là một phác đồ điều trị hiệu quả. Từ năm 2003 tới năm 2010, tỷ lệ tiệt trừ vi khuẩn Hp thành công với phác đồ chuẩn giảm dần từ 91,7% tới 62,5%, con số của năm 2014, 2015 còn thấp hơn nhiều.

Hiệu quả tiệt trừ vi khuẩn Hp với phác đồ chuẩn giảm dần

Theo một nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi Đồng I, có tới 55% trẻ em được điều trị tiệt trừ vi khuẩn Hp thất bại với phác đồ điều trị lần đầu, số trẻ em đó phải chuyển sang điều trị với các phác đồ tiếp theo và nếu như thất bại lại tiếp tục được lựa chọn các phác đồ tiếp theo nữa cho tới khi bác sỹ không còn “loại vũ khí” nào tốt hơn dành cho các trẻ, đối tượng rất dễ bị tổn thương khi nhiễm khuẩn Hp.

Nghiên cứu vào năm 2013 của các nhà khoa học Việt Nam và Nhật Bản cho thấy tỷ lệ kháng thuốc kháng sinh gia tăng đáng báo động là nguyên nhân gây thất bại ở các phác đồ điều trị Hp thông thường. Trong đó loại kháng sinh Metronidazol hầu như không còn mấy hiệu quả tiệt trừ Hp khi tỷ lệ đề kháng tới 70%, Clarithromycin và Levofloxacin cũng bị đề kháng tới 18%. Kháng sinh Tetracyclin, một loại kháng sinh rất khó bị đề kháng vì cần tới 6 điểm đột biến trên vi khuẩn Hp cũng đã bị đề kháng với tỷ lệ 4% ở Thành phố Hồ Chí Minh và 7,4% ở Hà Nội.

Tỷ lệ vi khuẩn Hp đề kháng kháng sinh ở 2 thành phố lớn của Việt Nam (2013)

Sử dụng các thuốc kháng sinh không đủ liều lượng để tiêu diệt vi khuẩn Hp, sử dụng sai thuốc, lạm dụng thuốc kháng sinh trong điều trị các bệnh lý khác, không tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc… là những nguyên nhân phổ biến dẫn tới tình trạng vi khuẩn Hp kháng thuốc ngày càng gia tăng. Việt Nam nằm trong số những quốc gia có tỷ lệ vi khuẩn Hp kháng thuốc gia tăng nhanh nhất trên thế giới, tỷ lệ nhiễm khuẩn Hp và Ung thư dạ dày cũng thuộc nhóm cao nhất trên thế giới. Tình trạng Hp kháng thuốc là hậu quả của các nguyên nhân tổng hợp ở trên.

Giải pháp cho vi khuẩn Hp kháng thuốc

Về mặt lý thuyết, khi nghi ngờ có vi khuẩn Hp kháng thuốc, thầy thuốc sẽ lấy mảnh sinh thiết trong dạ dày người bệnh và nuôi cấy trong môi trường thích và thử với các loại kháng sinh nhau (gọi là làm kháng sinh đồ). Trong quá trình thử nghiệm đó, bác sỹ sẽ biết vi khuẩn Hp đã kháng loại kháng sinh nào thì sẽ không sử dụng kháng sinh đó trong phác đồ tiệt trừ Hp, loại kháng sinh nhạy cảm sẽ được sử dụng trong phác đồ tiệt trừ Hp. Tuy nhiên, thực tế không giống như vậy, việc làm kháng sinh đồ đòi hỏi thời gian, tốn kém và khả năng thành công cũng không cao trong điều kiện hiện tại ở các cơ sở y tế Việt Nam cho nên bác sỹ sẽ lựa chọn một phác đồ kháng sinh mới (có xu hướng lựa chọn các phác đồ tốt hơn) để diệt trừ Hp. Nếu như tiếp tục thất bại, bác sỹ sẽ lựa chọn kháng sinh khác và nếu như thực sự thất bại thì sẽ rất khó khăn cho bác sỹ trong việc lựa chọn hướng đi tiếp theo đối với bệnh nhân đó.

Kháng thể OvalgenHP mở ra thời kỳ mới trong giải pháp hỗ trợ điều trị  vi khuẩn Hp

Hiện nay, loại kháng thể OvalgenHP từ Nhật Bản là một giải pháp mới giúp hỗ trợ điều trị viêm dạ dày do vi khuẩn HP.Chính phủ Nhật Bản đã tài trợ cho những công trình nghiên cứu liên tiếp để đánh giá hiệu quả của kháng thể OvalgenHP trên lâm sàng. Kết quả cho thấy, kháng thể OvalgenHP thực sự có khả năng giảm tải lượng Hp trên người, thậm chí đạt được mức âm tính sau 1, 2, 3 tháng sử dụng với tỉ lệ là 50-80% (chi tiết: Các công trình nghiên cứu khoa học).
TS. Vũ Văn Sa – Giám đốc viện nghiên cứu miễn dịch Gifu – Nhật Bản cho biết, sở dĩ OvalgenHP có thể giúp làm giảm tải lượng vi khuẩn Hp là nhờ khả năng ức chế đặc hiệu men Urease – thứ vũ khí sống còn giúp vi khuẩn Hp sống sót và tồn tại dai dẳng trong dạ dày người. Kháng thể OvalgenHP ức chế men Urease của vi khuẩn HP thông qua đó:

• Khiến vi khuẩn Hp không trung hòa được môi trường acid trong dạ dày và dễ dàng bị acid tiêu diệt.
• Ngưng kết và ức chế sự bám dính của vi khuẩn Hp vào niêm mạc dạ dày, khiến vi khuẩn bị đẩy ra ngoài theo nhu động đường tiêu hóa
• Làm tổn thương màng tế bào của vi khuẩn, giúp tăng hiệu quả điều trị cho bệnh nhân viêm loét dạ dày do H.pylori khi dùng phối hợp với thuốc, hiệu quả ngay cả với chủng Hp đã kháng thuốc trước đó.

Phát minh OvalgenHP là một trong những phát minh mang tính đột phá trong công nghệ miễn dịch tiên tiến của Nhật Bản. Hơn 13 năm qua, OvalgenHP được bổ sung trong các loại thực phẩm, thực phẩm chức năng tại Nhật Bản đã giúp giảm tỷ lệ nhiễm Hp trong cộng đồng, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh dạ dày do vi khuẩn Hp gây ra.

DS. Minh Tâm