Phát hiện vi khuẩn Hp – Thí nghiệm nổi tiếng, nguy hiểm nhất trong y khoa

Để chứng minh vi khuẩn Hp (Helicobacter pylori) là nguyên nhân gây ra bệnh lý loét dạ dày tá tràng, Barry Marshall đã phải thực hiện thí nghiệm nguy hiểm trên chính cơ thể mình. Đây cũng là thí nghiệm nổi tiếng nhất trong lĩnh vực y khoa. Ông đã uống cốc nước có chứa vi khuẩn Hp lấy từ một bệnh nhân loét dạ dày tá tràng để tự gây bệnh cho mình. Kết quả là ông đã nhiễm bệnh dạ dày nặng.

Bác sỹ Barry Marshall bên cạnh Huy hiệu giải Nobel Y học (2005)

Trong nhiều năm, một bác sỹ vô danh đến từ bờ biển phía tây của nước Úc đã xem trong bộ phim kinh dị hình ảnh bệnh nhân bị loét dạ dày và ngã bệnh, nhiều người đã bị cắt bỏ dạ dày hoặc bị chảy máu cho đến chết. Vị bác sỹ nội khoa đó là Barry Marshall, ông cảm thấy dằn vặt vì ông đã biết rằng có cách đơn giản để điều trị các vết loét trong dạ dày, loại bệnh này có thời gian đã ảnh hưởng tới 10% người lớn trên toàn thế giới.

Năm 1981 Marshall bắt đầu làm việc với Robin Warren, chuyên gia bệnh học tại Bệnh viện Hoàng gia Perth, người mà hai năm trước đó đã phát hiện dạ dày có thể bị tấn công bởi loại vi khuẩn xoắn ốc gọi là Helicobacter pylori (vi khuẩn Hp). Sinh thiết dạ dày của bệnh nhân bị loét và nuôi cấy vi sinh vật trong phòng thí nghiệm, Marshall tìm kiếm dấu vết không chỉ loét mà còn Ung thư dạ dày ở loại nhiễm trùng này. Về việc điều trị, ông nhận thấy có thể sử dụng kháng sinh. Tuy nhiên, các chuyên gia về tiêu hóa thời đó tỏ ra coi thường ý tưởng của ông, bảo thủ giữ quan điểm cũ là loét dạ dày gây ra bởi stress tâm lý.

Không thể thực hiện nghiên cứu trên chuột trong phòng thí nghiệm (vì lúc đó người ta thấy vi khuẩn Hp chỉ nhiễm ở loài linh trưởng) và bị cấm thử nghiệm trên người, Marshall trở nên tuyệt vọng. Cuối cùng ông làm một thử nghiệm trên bệnh nhân duy nhất mà ông có thể tuyển dụng được một cách có đạo đức: đó là chính Ông. Ông sử dụng vi khuẩn Hp từ dạ dày của một bệnh nhân bị nhiễm, khuấy nó vào nước, và uống… Sau một thời gian ngắn, ông bắt đầu bị viêm dạ dày, dấu hiệu nguy cơ loét dạ dày: ông bắt đầu nôn, hơi thở bắt đầu có mùi khó chịu, ông bị ốm và cảm thấy kiệt sức. Trở lại phòng thí nghiệm, ông tự lấy sinh thiết từ dạ dày của ông, nuôi cấy vi khuẩn Hp và chứng minh một cách rõ ràng rằng vi khuẩn Hp là nguyên nhân sâu xa của loét dạ dày.

Bác sỹ Marshall đã nói chuyện với Tổng biên tập tạp chí Discover là Pam Weintraub ở khách sạn Chicago. Mặc bộ đồ jeans màu xanh dương và uống cốc nước không có dấu vết của vi khuẩn Hp. Người đàn ông trong phim The Star từng được gọi “bác sỹ chuột thí nghiệm” bây giờ có thể nói về công việc của ông một cách hài hước và đầy đam mê với những người khác. Phần thưởng cho nỗ lực phát hiện vi khuẩn Hp của hai bác sỹ Marshall và Warren là giải Nobel trong lĩnh vực y học năm 2005. Ngày nay, điều trị loét dạ dày đều phải tiệt trừ vi khuẩn Hp. Và Ung thư dạ dày – một thời từng là dạng Ung thư phổ biến nhất, đang giảm đi rõ rệt với tỷ lệ rất thấp ở phương Tây.

Thí nghiệm của bác sỹ Marshall giờ đây trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới. Ông là người đầu tiên đã chứng minh được vi khuẩn Hp chính là thủ phạm gây bệnh Loét dạ dày tá tràng, Ung thư dạ dày. Trong khi cả thế giới, bao gồm những chuyên gia giỏi nhất trên thế giới về sức khỏe tiêu hóa vẫn một mực khẳng định bệnh loét dạ dày tá tràng là bệnh lý gây ra bởi tâm lý căng thẳng thì bác sỹ Marshall đã thách thức quan niệm phổ biến lúc đó. Ông đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc thuyết phục thế giới tin rằng có sự tồn tại của vi khuẩn Hp và nó là thủ phạm thực sự gây ra bệnh dạ dày. Cuối cùng, vượt lên trên tất cả khó khăn ông đã thành công và xứng đáng với giải Nobel Y Học.

Sau phát hiện mang tính đột phá của bác sỹ Marshall, phải tới hơn 10 năm sau đó, giới y học mới sử dụng kháng sinh để điều trị các bệnh nhân loét dạ dày tá tràng. Tới nay mặc dù vi khuẩn Hp đã đề kháng kháng sinh nhiều, nhưng kháng sinh vẫn là lựa chọn cơ bản để điều trị bệnh. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể sử dụng các loại kháng thể có tác dụng ức chế trực tiếp men urease vi khuẩn Hp, giúp làm giảm lượng vi khuẩn Hp trong dạ dày một cách từ từ và cuối cùng là thải trừ vi khuẩn Hp. Người ta đang trông chờ vào những loại chế phẩm có thể tạo ra tính đột phá trong hỗ trợ điều trị nhiễm khuẩn Hp từ đó giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý về dạ dày.

DS. Thụy Vân sưu tầm và lược dịch