Vi khuẩn Hp có thực sự gây Ung thư dạ dày không

Vi khuẩn Hp có thực sự gây Ung thư dạ dày không? Đó là một câu hỏi vẫn đang được tranh cãi trên thế giới bởi vì giải quyết được nó sẽ mở ra một tương lai mới trong kiểm soát bệnh lý Ung thư dạ dày, căn bệnh đứng thứ hai trong các bệnh Ung thư gây tử vong nhanh nhất cho người bệnh, sau Ung thư phổi.

Vi khuẩn Hp làm gia tăng nguy cơ ung thư dạ dày lên 6 lần

Kể từ sau phát hiện của hai nhà khoa học người Úc là Barry Marshall và Robin Warren về vi khuẩn Hp (Helicobacter pylori hay H.pylori), tới nay hầu hết cộng đồng thầy thuốc trên thế giới đã đồng thuận vi khuẩn Hp là yếu tố quan trọng nhất trong bệnh lý loét dạ dày tá tràng, viêm dạ dày tá tràng mạn tính. Đối với Ung thư dạ dày, câu trả lời thận trọng hơn. Tuy nhiên, tổ chức Y Tế Thế Giới đã xếp vi khuẩn Hp là tác nhân nhóm đầu tiên gây Ung thư dạ dày. Điều đó cho thấy, có mối liên hệ rõ ràng giữa vi khuẩn Hp và Ung thư dạ dày. Mặc dù, để dẫn tới Ung thư dạ dày thì vi khuẩn Hp không phải là yếu tố duy nhất nhưng lại là yếu tố mà con người có thể chủ động phòng trừ.

Những bằng chứng về mối liên quan giữa vi khuẩn Hp và ung thư dạ dày

Các nghiên cứ dịch tễ trên quy mô toàn cầu với những ngươi bị nhiễm khuẩn Hp đều thấy nó làm tăng nguy cơ bị Ung thư dạ dày. Trong một phân tích gộp gồm 12 nghiên cứu khác về vi khuẩn Hp và Ung thư dạ dày, các nhà khoa học nhận thấy rằng những người bị nhiễm vi khuẩn Hp có nguy cơ bị Ung thư dạ dày cao gấp 6-10 lần sao với những người không nhiễm khuẩn Hp. Một nghiên cứu khác tại Trung Quốc diễn ra liên tục hơn 10 năm ở các nhóm bệnh nhân có Hp được điều trị và nhóm không được điều trị thì ghi nhận những bệnh nhân đã được điều trị nhiễm Hp sẽ giảm được 40% nguy cơ mắc Ung thư trong các năm tiếp theo.

Vi khuẩn Hp gây biến đổi DNA của tế bào niêm mạc dạ dày trước khi tiến triển thành Ung thư

Năm 2014, một nhóm các nhà khoa học Đức đã công bố tìm thấy mối quan hệ nhân quả giữa nhiễm khuẩn Hp và Ung thư dạ dày. Theo các nhà khoa học, vi khuẩn Hp khi sinh sống trên lớp niêm mạc dạ dày đã tiết ra các độc tố làm thay đổi DNA của tế bào niêm mạc dạ dày, dần dần dẫn tới Viêm teo dạ dày, chuyển sản dạ dày ruột, loạn sản và Ung thư dạ dày. Đây là bằng chứng ở cấp độ sinh học phân tử cho thấy khả năng gây Ung thư dạ dày của vi khuẩn Hp.

Trong khi nhiều quốc gia vẫn còn cân nhắc nhiều khía cạnh giữa lợi ích và chi phí của việc tiệt trừ Hp thì ngay từ năm 2013, Nhật Bản đã áp dụng chương trình “Tìm và Diệt” vi khuẩn Hp trên người, nằm trong chương trình kiểm soát Ung thư dạ dày, căn bệnh Ung thư phổ biến nhất tại Nhật Bản. Hàng năm, người dân Nhật Bản được kiểm tra nội soi để phát hiện tình trạng nhiễm khuẩn Hp, tình trạng Ung thư sớm. Nếu như phát hiện có vi khuẩn Hp trong dạ dày, hoặc dấu hiệu Ung thư dạ dày sớm đều sẽ được tiệt trừ Hp triệt để ngay. Câu trả lời của Bộ y tế Nhật Bản lý giải cho việc là nước đầu tiên và duy nhất trên thế giới áp dụng chiến dịch Tìm và diệt Hp ở thời điểm đó, bất chấp gánh nặng chi phí cũng như những khó khăn khác trong điều trị đó là: “việc tiệt trừ Hp thực sự có ích cho người dân của chúng tôi“.

Khuyến cáo mới của thế giới: tiệt trừ hp sớm giúp ngăn chặn ung thư dạ dày

Từ sự thành công của Nhật Bản cũng như có nhiều dữ liệu nghiên cứu hơn, mới đây nhất các nhà khoa học trên thế giới đã đưa ra tuyên bố chung và khuyến cáo mạnh mẽ việc tiệt trừ Hp sớm giúp ngăn chặn tiến trình và giảm nguy cơ mắc ung thư dạ dày (Maastricht V- 2016).

Trong đồng thuận mới của thế giới, các chuyên gia khẳng định vi khuẩn Hp chính là yếu tố gây bệnh chính và yếu tố nguy cơ của ung thư dạ dày ở tất cả các vùng, chỉ ngoại trừ ung thư thực quản và ung thư tâm vị. Các nhà khoa học cũng cho rằng việc tiệt trừ Hp giúp loại bỏ đáp ứng viêm, do vậy điều trị tiệt trừ Hp sớm sẽ giúp ngăn chặn bệnh tiến triển tới các tổn thương tiền ung thư như loét dạ dày, viêm teo niêm mạc dạ dày, dị sản, loạn sản ruột. Đặc biệt trong khuyến cáo nhấn mạnh, vi khuẩn Hp được loại bỏ càng sớm, trước khi có teo dạ dày và chuyển sản thì cơ hội ngăn chặn ung thư dạ dày, thậm chí chữa khỏi bệnh cao hơn.

Tổng kết lại tất cả các bằng chứng khoa học cũng như kinh nghiệm điều trị tại các quốc gia trên thế giới, các chuyên gia đưa ra nhận định rằng việc tiệt trừ Hp để phòng ngừa nguy cơ ung thư dạ dày là hoàn toàn hợp lý về mặt chi phí – lợi ích. Đồng thuận Maastricht được cập nhật liên tục chính là tài liệu quan trọng, kim chỉ nam hướng dẫn các bác sỹ chỉ định và điều trị đúng đắn, đem lại lợi ích lớn nhất cho bệnh nhân.

Khó khăn trong điều trị và giải pháp của Nhật Bản

Mặc dù đã có câu trả lời rằng những lợi ích thu được từ việc tiệt trừ Hp sớm là rất lớn nhưng trên thực tế hiện nay, để thực hiện được lại rất khó khăn. Tình trạng chung đáng báo động đó là các phác đồ tiệt trừ Hp hiện nay có hiệu quả ngày càng suy giảm, bệnh nhân khó tuân thủ điều trị, tình trạng vi khuẩn Hp kháng thuốc gia tăng và đặc biệt, khi đã tiệt trừ thành công thì lại bị tái nhiễm rất nhanh, nhất là ở trẻ em. Điều này dẫn tới điều trị không hết Hp, hoặc hết rồi bị tái nhiễm dẫn tới kéo dài thời gian điều trị, tốn kém chi phí và mệt mỏi cho bệnh nhân.

Là quốc gia tiên phong trong lĩnh vực kiểm soát nhiễm khuẩn Hp và ung thư dạ dày, các nhà khoa học của Nhật Bản đã nghiên cứu và sản xuất thành công loại kháng thể đặc hiệu ức chế men urease yếu tố sống còn giúp vi khuẩn hp xâm nhiễm và tồn tại dai dẳng tại dạ dày với tên gọi OvalgenHP. Sau những thử nghiệm lâm sàng khắt khe tại Nhật Bản cũng như nhiều quốc gia khác cho thấy hiệu quả tích cực, Bộ Y Tế Nhật Bản đã khuyến khích người dân sử dụng kháng thể OvalgenHP rộng rãi bằng cách lưu hành các loại thực phẩm có bổ sung kháng thể OvalgenHP như sữa chua, hoặc bào chế dưới dạng viên nén, gói bột. Năm 2015 cũng đã được ứng dụng tại Việt Nam trong phối hợp điều trị và giảm nguy cơ nhiễm Hp.

Kháng thể được chiết xuất từ lòng đỏ trứng gà giúp thay đổi tình thế trong cuộc chiến chống vi khuẩn Hp

Tại Việt Nam, OvalgenHP đã được các thầy thuốc trên toàn quốc ủng hộ và thử nghiệm trong quá trình hỗ trợ điều trị bệnh lý dạ dày do vi khuẩn Hp gây ra. Đây là một bước tiến nổi bật trong tăng cường hiệu quả điều trị  vi khuẩn Hp vì thực tế một vài năm trở lại đây, tình trạng vi khuẩn Hp kháng thuốc đang gia tăng nhanh chóng, tỷ lệ thành công trong tiệt trừ Hp với các phác đồ thông thường chỉ đạt khoảng 50%. Bên cạnh đó tỷ lệ trẻ nhiễm Hp ngày càng gia tăng mạnh mà lựa chọn kháng sinh điều trị cho trẻ em gặp khó khăn. Một trong những hậu quả của tình trạng trên là vi khuẩn Hp không bị tiệt trừ triệt để, tỷ lệ Ung thư dạ dày ở Việt Nam gia tăng nhanh chóng những năm gần đây.

Tương tự như những bệnh nhân nhiễm Hp điều trị nhiều ngày không khỏi, trẻ em cũng cần có sự kết hợp một phác đồ tốt nhất ngay trong lần điều trị đầu tiên. Sử dụng thuốc kết hợp với OvalgenHP để tăng hiệu quả điều trị và giúp bảo vệ, cải thiện sức khỏe và môi trường trong dạ dày. Từ đó giúp giảm thiểu nguy cơ số 1 gây ung thư dạ dày.

DS. Minh Tâm tổng hợp