Viêm dạ dày mạn tính: Triệu chứng và cách điều trị

Viêm dạ dày mạn không phải là một bệnh mà là một loạt những rối loạn trên niêm mạc dạ dày gây ra bởi phản ứng viêm của niêm mạc dạ dày bị tổn thương. Phần lớn viêm dạ dày mạn tính không được chẩn đoán hoặc chẩn đoán nhầm với rối loạn tiêu hoá. Chẩn đoán viêm dạ dày chủ yếu dựa vào nội soi và mô bệnh học. Tỷ lệ mắc viêm dạ dày mạn tính thay đổi theo tuổi và tùy từng vùng địa lý. Tỷ lệ mắc ở người Nhật trên 50 tuổi là 79%, trong khi ở Mỹ là 38%, trên 60 tuổi ở Châu Âu là 30 – 50%.

Nguyên nhân gây viêm dạ dày mạn tính

Có 3 nhóm nguyên nhân chủ yếu gây Viêm dạ dày mạn tính:

• Nhóm A (Tự miễn): Do tự miễn
• Nhóm B (Vi khuẩn): Do vi khuẩn. Nguyên nhân gây viêm dạ dày do vi khuẩn Helicobacter pylori chiếm đến 70-80% tổng số các trường hợp mắc.
• Nhóm (Hóa chất): Do các thuốc như dùng NSAiDs và hóa chất.

Các yếu tố khác: Nghiện rượu, thuốc lá…

Gần đây, các chuyên gia và người dân càng ngày càng thấy rõ vai trò H.pylori trong viêm dạ dày mạn tính. Tỷ lệ nhiễm H.pylori trong dân số từ 30 – 60% và có thể hơn. Vi khuẩn có thể lây nhiễm từ lúc còn nhỏ (

Việt Nam cũng thuộc vùng có tỷ lệ nhiễm khuẩn Hp cao, vào khoảng >70% ở người lớn. Tỷ lệ nhiễm Hp trong viêm dạ dày mạn ở miền Bắc Việt Nam từ 53-72,8%; ở thành phố Hồ Chí Minh là 64,7%.

Triệu chứng lâm sàng của Viêm dạ dày mạn

Triệu chứng viêm dạ dày mạn tính ở thời kì đầu thường kín đáo, không có hoặc có nhưng không đặc hiệu. Triệu chứng hay gặp nhất là đau âm ỉ vùng thượng vị không có tính chất chu kỳ và không đặc hiệu. Ngoài ra người bệnh còn có một số triệu chứng khác như: đầy bụng, chậm tiêu, ợ hơi, ợ chua, tăng tiết nước bọt, buồn nôn, nôn khan, ăn kém, mệt mỏi, đại tiện có thể nát, lỏng hoặc táo bón… Trên thực tế khám lâm sàng ít có giá trị chẩn đoán viêm dạ dày mạn tính.

Chẩn đoán viêm dạ dày mạn tính chủ yếu dựa vào nội soi và mô bệnh học. Trong đó mô bệnh học là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định viêm dạ dày mạn tính.

Chẩn đoán viêm dạ dày mạn

Phương pháp chẩn đoán thường làm nhất đối với Viêm dạ dày là nội soi với một mẫu sinh thiết dạ dày. Nội soi để kiểm tra thực quản, dạ dày và tá tràng. Nếu cần bác sĩ sẽ lấy các mẫu mô nhỏ để sinh thiết.

Các xét nghiệm khác để xác định nguyên nhân gây viêm dạ dày hoặc bất cứ biến chứng nào, gồm:

• Chụp X-quang đường tiêu hóa. Hình ảnh chụp Xquang sẽ cho biết các thay đổi ở niêm mạc dạ dày như trợt hoặc loét.
• Xét nghiệm máu: để kiểm tra xem có tình trạng thiếu máu không. Thiếu máu có thể là dấu hiệu của chảy máu dạ dày.
• Xét nghiệm phân nhằm kiểm tra sự hiện diện của máu trong phân, một dấu hiệu khác cho biết có chảy máu dạ dày.
• Xét nghiệm đối với nhiễm trùng H.pylori bằng test thở, xét nghiệm máu hoặc phân. Nhiễm trùng H.pylori cũng có thể được xác định bằng mẫu sinh thiết từ dạ dày lấy khi nội soi.

Biến chứng của Viêm dạ dày mạn tính

Viêm dạ dày lại là yếu tố nguy cơ cho Loét dạ dày, Polyp dạ dày và U lành tính, Ung thư dạ dày. Một số bệnh nhân có viêm dạ dày mạn tính do H.pylori hoặc Viêm dạ dày tự miễn phát triển viêm dạ dày teo. Viêm dạ dày teo phá hủy các tế bào ở niêm mạc dạ dày chịu trách nhiệm cho sản xuất acid và men tiêu hóa. Viêm dạ dày teo có thể dẫn tới 2 dạng ung thư: Ung thư dạ dày và U lympho liên quan tới niêm mạc dạ dày (MALT).

Điều trị Viêm dạ dày có H.pylori dương tính

Điều trị bệnh kết hợp giữa điều trị nguyên nhân và triệu chứng. Do vậy điều trị Viêm loét dạ dày có nhiễm H.pylori có sự kết hợp sau:

• Làm giảm tiết acid dạ dày và dịch vị dạ dày (yếu tố tấn công)
• Dùng các thuốc có tác dụng bảo vệ niêm mạc (tăng cường yếu tố bảo vệ)
• Dùng thuốc tiệt trừ H.pylori (điều trị nguyên nhân).

Mặc dù nếu dùng đúng phác đồ điều trị kháng sinh thì bệnh nhân có thể loại bỏ được vi khuẩn Hp khỏi cơ thể. Tuy nhiên, việc thường xuyên bị tái nhiễm loại vi khuẩn này và phải điều trị lại sẽ dẫn tới hậu quả vi khuẩn đề kháng kháng sinh, mệt mỏi cho bệnh nhân, tốn kém về tài chính. Hiện nay, các nhà khoa học đang tập trung tìm kiếm các giải pháp giúp nâng cao hiệu quả điều trị, giảm nguy cơ tái nhiễm khuẩn Hp và lây nhiễm Hp trong cộng đồng. Kháng thể OvalgenHP là một trong những giải pháp được Nhật Bản đã sử dụng trong hơn 13 năm nay. Tại Nhật Bản, kháng thể OvalgenHP được bổ sung trực tiếp vào các thực phẩm như sữa chua để người dân có thể ăn hàng ngày, giúp tăng cường sức đề kháng với vi khuẩn Hp và giúp giảm thiểu nguy cơ bị nhiễm khuẩn.

Chuyên gia Gastimunhp.vn biên tập và lược dịch