Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày có thực sự chính xác?

Tầm soát ung thư dạ dày đối với những người  có nguy cơ cao thực sự là cần thiết, giúp cho việc điều trị thuận lợi và tỉ lệ chữa trị thành công cao hơn. Hiện nay, ngoài xét nghiệm xâm lấn như nội soi, mô bệnh học hoặc các phương pháp đắt tiền như CT-scaner thì còn có một phương pháp khác tiện dụng và tiết kiệm chi phí hơn cho bệnh nhân đó chính là xét nghiệm máu. Nhưng, liệu nó có thực sự chính xác?

Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày là gì?

Xét  nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày là hình thức theo dõi các chỉ số huyết thanh có liên quan tới sự phát triển của tế bào ung thư niêm mạc dạ dày trong cơ thể. Trong số đó, các chỉ số sau có giá trị và được sử dụng phổ biến hơn cả đối với ung thư dạ dày:

Xét nghiệm pepsinogen huyết thanh

Pepsinogen là tiền enzyme của pepsin, gồm 2 loại:

• Pepsinogen I (PGI) : sản xuất chủ yếu bởi các tế bào chính của niêm mạc vùng đáy dạ dày.
• Pepsinongen II (PGII) : sản xuất bởi các tế bào niêm mạc của tất cả các vùng tâm vị, vùng đáy, hang vị và hành tá tràng

Mức độ của PgI và PgII huyết thanh phản ánh hình thái và chức năng tại các vùng khác nhau của niêm mạc dạ dày-hành tá tràng. Khi hoạt động của niêm mạc vùng đáy dạ dày giảm , PgI huyết thanh giảm và PgII không thay đổi. Sự giảm dần của tỉ lệ PgI/PgII liên quan chặt chẽ tới sự tiến triển tăng dần từ niêm mạc vùng đáy bình thường thành viêm teo dạ dày (tổn thương tiền ung thư). Chính vì vậy nồng độ PgI và PgI/PgII giảm được sử dụng để đánh giá nguy cơ và phát hiện sớm ung thư dạ dày.

Xét nghiệm Pesinogen có độ nhạy lên tới 66,7-84,6%; độ đặc hiệu: 73,5-87,1% đối với viêm teo dạ dày. Độ nhạy của xét nghiệm này trong phát hiện ung thư dạ dày từ 36,8%-62,3%.

Giá trị bình thường của PGI huyết thanh người khỏe mạnh thường áp dụng  > 70 ng/ml; PgII > 7,5 ng/ml và PGI/PGII > 3

PGI huyết thanh < 70 ng/ml được xem là giá trị (+) đối với tiền ung thư và ung thư dạ dày

PGI có thể tăng cao hơn bình thường ở trường hợp viêm loét dạ dày – tá tràng, nhiễm khuẩn Hp.

Đối tượng sử dụng:  xét nghiệm pepsinogen nên được áp dụng đối với các trường hợp mắc bệnh dạ dày mạn tính, viêm loét dạ dày tái phát nhiều lần, viêm loét dạ dày tá tràng do nhiễm khuẩn Hp để phát hiện sớm sự bất thường ở giai đoạn viêm teo niêm mạc dạ dày.

Xét nghiệm tìm các dấu ấn ung thư dạ dày trong máu

Dấu ấn ung thư dạ dày là những kháng nguyên của tế bào ung thư. Các chỉ số này có thể tăng lên trong ung thư dạ dày và một số loại ung thư khác. Vì vậy mà trước đây các chuyên gia kỳ vọng có thể dựa trên các chỉ số này để tầm soát  và theo dõi tiến triển của các loại ung thư. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy các dấu ấn ung thư dạ dày như CA72-4, CA19-9, CEA không chỉ tăng đối với ung thư dạ dày mà còn xuất hiện trong nhiều trường hợp bệnh lý khác. Ở giai đoạn I của ung thư dạ dày, tỉ lệ dương tính của các dấu ấn kể trên trung bình chỉ khoảng 10%. Chính vì vậy, chúng thực sự không hữu ích lắm trogn việc phát hiện sớm ung thư dạ dày. Để chuẩn đoán chính xác cần kết hợp thêm các xét nghiệm khác chuyên sâu hơn.

Vậy, xét nghiệm dấu ấn ung thư dạ dày thực sự có ý nghĩa như thế nào? Trên thực tế, các chỉ số CA72-4, CA19-9, CEA cực kỳ hữu ích cho bác sỹ trong việc theo dõi tiến triển của bệnh, tiên lượng nguy cơ tái phát sau điều trị. Các chỉ số này tăng cao sau phẫu thuật có thể là dấu hiệu cảnh tế bào ung thư chưa được loại bỏ hoàn toàn và có thể phát triển trở lại. Điều này có thể giúp ích cho bác sỹ trong việc quyết định có cần thực hiện hóa trị hay không.

Như vậy, mặc dù có giá trị tầm soát với một số loại ung thư khác nhưng xét nghiệm máu chỉ là phương pháp tham khảo đối với ung thư dạ dày. Các chỉ số CA72-4, CA19-9, CEA hoàn toàn có thể tăng trong các trường hợp bệnh lý khác chứ không chỉ riêng ung thư dạ dày. Vì vậy, khi phát hiện các chỉ số này tăng bạn cũng không cần quá hoang mang vì nó không chỉ ra bạn có nguy cơ ung thư dạ dày. Tuy nhiên, xét nghiệm pepsinogen huyết thanh lại là một xét nghiệm khá hữu ích để phát hiện ung thư và các tổn thương tiền ung thư. Các bệnh nhân mắc bệnh lý dạ dày mạn tính có thể sử dụng xét nghiệm pepsinogen để tầm soát sớm ung thư dạ dày.

Xem thêm: Các phương pháp sàng lọc và phát hiện sớm ung thư dạ dày.

DS. Minh Tâm