Cập nhật hướng dẫn điều trị Hp của Hội tiêu hóa Việt Nam 2018

Ngày 22-24/11/2018, Hội nghị khoa học tiêu hóa Đông Nam Á kết hợp Hội nghị khoa học tiêu hóa toàn quốc lần thứ 24 đã diễn ra tại TP. Đà Nẵng. Tại hội nghị này, Hội tiêu hóa Việt Nam đã đưa ra những hướng dẫn mới trong điều trị tiệt trừ Hp để thích ứng với tình hình điều trị thực tiễn.

Sự suy giảm hiệu quả điều trị của phác đồ đầu tay cũ và tình hình Hp kháng thuốc gia tăng

Trong những năm 1990 – 2010, việc điều trị tiệt trừ Hp khá đơn giản với một phác đồ  ba thuốc, gồm một thuốc ức chế bơm proton và 2 loại kháng sinh cho hiệu quả điều trị cao (trên 90%). Tuy nhiên từ sau năm 2010 thì xu hướng vi khuẩn Hp đề kháng kháng sinh, đặc biệt là hai loại kháng sinh thông dụng nhất là Clarithromycin và Metronidazole có chiều hướng tăng cao. Dựa trên các đồng thuận Quốc tế (Masstricht IV), Hội khoa học tiêu hóa Việt Nam (VNAGE) đã đưa ra một bản đồng thuận trong chẩn đoán và diệt trừ Hp vào năm 2013. Theo đó thì phác đồ ba thuốc, gồm một thuốc ức chế bơm proton và 2 loại kháng sinh được lựa chọn là phác đồ đầu tay theo tình hình kháng thuốc tại từng khu vực:

• Tại khu vực miền bắc và miền trung, nơi có tỉ lệ kháng clarithromycin thấp: sử dụng PPI + Amoxicillin + Clarithromycin trong 10-14 ngày
• Tại khu vực miền Nam (tỉ lệ kháng clarithromycin cao): sử dụng PPI + Amoxicillin + Metronidazole trong 10-14 ngày.

Tuy nhiên trong những nghiên cứu gần đây, tỉ lệ tiệt trừ Hp thành công của phác đồ bộ ba hiện đang ở mức rất thấp. Theo Bùi Chí Nam và cộng sự nghiên cứu năm 2016, tỉ lệ thành công của phác đồ PPI + Amoxicillin + Clarithromycin chỉ còn 34,5%. Chính vì vậy mà Hội tiêu hóa Việt Nam đã có sự điều chỉnh trong hướng dẫn diệt trừ Hp tại Hội nghị tiêu hóa toàn quốc năm 2018.

Hướng dẫn mới của Hội tiêu hóa Việt Nam trong điều trị tiệt trừ Hp

Do tình hình kháng thuốc có xu hướng tăng cao, VNAGE đã đưa ra khuyến cáo số 25 liên quan đến việc lựa chọn phác đồ đầu tay để tiệt trừ vi khuẩn Hp. Nội dung của khuyến cáo như sau:

• Phác đồ diệt trừ Hp lần đầu PPI + Amoxicillin + Clarithromycin trong 10-14 ngày tỏ ra kém hiệu quả.
• Nên sử dụng phác đồ nối tiếp: PPI + Amoxicillin trong 05 ngày đầu. Trong 05 ngày tiếp theo: PPI + Clarithromycin + Metronidazole.
• Hoặc phác đồ 4 thuốc có Bismuth dùng trong 14 ngày, cụ thể: PPI 2 lần/ngày + bismuth 240mg x 2 lần/ngày + Tetracyclin 500mg x 3 lần/ngày + Metronidazole 500mg (hoặc Tinidazole 500mg) x 2 lần/ngày.
• Hoặc phác đồ 4 thuốc không có Bismuth dùng trong 10 ngày, cụ thể: PPI 2 lần/ngày + Amoxicilin 1g x 2 lần/ngày, Clarithromycin 500mg x 2 lần/ngày + Metronidazole 500mg (hoặc Tinidazole 500mg) x 2 lần/ngày.

Tại Việt Nam, tình hình kháng kháng kháng sinh đang ở mức báo động, do dó mà các chuyên gia tiêu hóa đề xuất áp dụng các kỹ thuật tiên tiến như nuôi cấy vi khuẩn làm kháng sinh đồ, nghiên cứu đột biến gen kháng thuốc của vi khuẩn…

Bên cạnh đó, các giải pháp bổ trợ như sử dụng kết hợp kháng thể IgY kháng men urease (OvalgenHP) cũng rất quan trọng để đem lại hiệu quả điều trị tốt hơn cho phác đồ và giảm nguy cơ kháng kháng sinh của vi khuẩn Hp.

DS. Minh Tâm tổng hợp