Điều trị Ung thư dạ dày bằng hóa trị liệu

Ung thư dạ dày là một bệnh lý nguy hiểm với tỷ lệ tử vong đứng hàng thứ hai trong các bệnh Ung thư (sau Ung thư phổi), khoảng 80%. Việc điều trị Ung thư dạ dày cần tiến hành nhiều biện pháp kết hợp khác nhau để đạt được hiệu quả như mong muốn. Trong đó, hóa trị liệu là một biện pháp phổ biến sử dụng trên thế giới hiện nay. Hãy xem phương pháp này tiến hành như thế nào, ưu – nhược điểm của phương pháp này ra sao.

Chùm tia phóng xạ thích hợp được chiếu vào khối Ung thư để tiêu diệt tế bào Ung thư

Hóa trị liệu điều trị ung thư dạ dày

• Hóa trị liệu là phương pháp dùng hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư . Thường dùng thuốc ở dạng tiêm truyền hoặc uống. Ngay khi thuốc hấp thu vào máu chúng phân bố khắp cơ thể. Hóa trị liệu rất hữu ích để điều trị ung thư đã bắt đầu xâm lấn sang các tổ chức khác.
• Hóa trị liệu có thể chỉ định trước phẫu thuật, giúp khối u nhỏ lại , dễ dàng hơn cho việc loại bỏ khối u và giúp bệnh nhân sống lâu hơn. Đối với một số giai đoạn bệnh ung thư đây là một lựa chọn điều trị tiêu chuẩn.
• Hóa trị liệu có thể chỉ định sau phẫu thuật để tiêu diệt bất cứ tế bào ung thư nào còn sót lại sau phẫu thuật hoặc quá nhỏ không thể phát hiện ra được. Mục tiêu là ngăn ngừa không cho ung thư quay trở lại. Đối với ung thư dạ dày, hóa trị liệu thường được chỉ định cùng xạ trị sau phẫu thuật.
• Hóa trị liệu cũng có thể chỉ định như một điều trị chính cho ung thư dạ dày trong trường hợp ung thư đã xâm lấn tới các tổ chức xa. Nó giúp làm giảm nhẹ triệu chứng ở một số bệnh nhân đặc biệt. Hóa trị liệu được dùng theo chu kỳ , mỗi đợt điều trị kế tiếp theo một thời gian nghỉ để cơ thể hồi phục. Mỗi chu kỳ thường kéo dài vài tuần.
• Có một số hóa chất được sử dụng trong điều trị ung thư dạ dày, tùy thuộc tình trạng bệnh mà dùng đơn thuần hoặc phối hợp.

Các hóa chất dùng trong điều trị ung thư dạ dày

• 5-FU (fluorouracil) , thường két hợp với leucovorin (acid folinic)
• Capecitabine
• Carboplatin
• Cisplatin
• Docetaxel
• Epirubicin
• Irinotecan
• Oxaliplatin
• Paclitaxel

Tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân ( gồm giai đoạn bệnh, sức khỏe chung , có kết hợp với xạ trị không) , các hóa chất trên có thể dùng đơn thuần hoặc phối hợp với nhau hoặc phối hợp với thuốc tác dụng đích

Một số phác đồ phối hợp hay dùng kết hợp phẫu thuật

• ECF ( epirubicin, ciplastin và 5-FU) , có thể dùng trước hoặc sau phẫu thuật
• Docetaxel hoặc paclitaxel kết hợp 5-FU hoặc capecitabine , kết hợp với xạ trị dùng trước phẫu thuật
• Cisplatin + 5-FU hoặc capecitabine + xạ trị điều trị trước phẫu thuật
• Paclitaxel + carboplatin + xạ trị điều trị trước phẫu thuật
• 5 –FU hoặc capecitabin + xạ trị điều trị sau phẫu thuật

Để điều trị ung thư dạ dày tiến triển, có thể dùng một số phác đồ như sau:

• DCF: docetaxel+cisplatin +5-FU
• Irinotecan + cisplatin
• Irinotecan +5-FU hoặc capecitanine
• Oxaliplatin + 5-FU hoặc capecitabine

Tác dụng phụ của hóa chất

Một số loại thuốc bổ có thể được sử dụng sau xạ trị để làm giảm tác dụng phụ của quá trình trị liệu

Hóa chất vừa tiêu diệt tế bào ung thư đồng thời cũng phá hủy các tế bào bình thường, dẫn tới các tác dụng phụ. Tác dụng phụ tùy thuộc loại hóa chất điều trị , liều dùng và thời gian dùng. Một số tác dụng phụ thường gặp nhất:

• Nôn, buồn nôn
• Mất cảm giác thèm ăn
• Rụng tóc
• Tiêu chảy
• Loét miệng
• Nguy cơ nhiễm trùng cao do giảm bạch cầu
• Dễ chảy máu do thiếu tiểu cầu
• Rất mệt do thiếu hồng cầu ( thiếu máu)

Phần lớn các tác dụng phụ sẽ hết khi ngưng điều trị , ví dụ tóc sẽ mọc lại sau khi kết thúc điều trị, tuy nhiên tiến triển như thế nào còn phụ thuộc vào sức khỏe người bệnh và mức độ sử dụng phóng xạ trong quá trình điều trị.

Một số hóa chất nhất định có thể gây các tác dụng phụ đặc biệt như tổn thương thần kinh hoặc tim .

Tác dụng phụ trên thần kinh: cisplatin, oxaliplatin, docetaxel và paclitaxel có thể gây tổn thương thần kinh ngoài não và cột sống, dẫn tới các triệu chứng như đau, cảm giác nóng, ngứa ran ở tay, chân ; rất nhạy cảm với nóng, lạnh ; mệt mỏi. Thường sẽ hết khi ngưng điều trị nhưng có thể kéo dài ở một số bệnh nhân. Oxaliplatin có thể ảnh hưởng tới thần kinh ở họng gây đau họng, khó khăn khi ăn uống thậm chí gây khó thở. Tác dụng phụ này có thể kéo dài thêm vài ngày sau khi ngưng điều trị

Tác dụng phụ trên tim mạch: doxorubicin, epirubicin và một số hóa chất khác có thể gây tổn thương tim lâu dài nếu dùng liều cao, kéo dài. Cần ngưng điều trị nếu có dấu hiệu của tổn thương tim

Hội chứng tay chân có thể xảy ra khi điều trị với capecitabine hoặc 5-FU ( khi dùng đường tiêm truyền). Dấu hiệu đầu tiên là có sắc tố đỏ trên tay chân, sau đó trở nên đau và nhạy cảm ở lòng bàn tay, lòng bàn chân. Nặng hơn có thể gây phồng rộp, tróc da dẫn tới loét. Chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu cho hội chứng này do vậy cần thông báo với bác sĩ điều trị khi xuất hiện các dấu hiệu đầu tiên để điều chỉnh liều dùng của hóa chất.

Thông thường các bác sĩ sẽ chỉ định thêm các thuốc làm giảm nhẹ các tác dụng phụ này.

Ds. Nguyễn Bá Nghĩa tổng hợp và lược dịch